Analiza drevne DNK sa tla južne Azije pokazuje da su preci njenih žitelja bili farmeri, lovci-sakupljači i pastiri
Tekst: Ivana Nikolić
Studija predstavljena početkom aprila na simpozijumu Američke asocijacije fizičkih antropologa u Teksasu pokazuje da stanovništvo južne Azije, koje je danas podeljeno u desetine etničkih, lingvističkih i religijskih grupa, potiče od tri drevne evroazijske populacije koje su se susretale i međusobno mešale: lokalnih lovaca-sakupljača, srednjoevropskih farmera i centralnoazijskih pastira.
Rezultati su dobijeni analizom drevne DNK iz južne Azije, a sama studija rasvetljava pitanje odakle su i kada ove grupe ljudi došle u južnu Aziju. Istovrmeno, ona potvrđuje da je proto-indo-evropski jezik nastao u stepama Azije.
Do ovih rezultata došli su Prija Murdžani, genetičarka sa Berkli univerziteta, Dejvid Rajh sa Harvarda i Kumarasami Tangaraj iz Centra za ćelijsku i molekularnu biologiju u Hiderabadu u Indiji. Ovaj tim je najpre tragao za drevnom DNK, a kada su je pronašli analizirali su genome 65 individua koje su živele u severnom Pakistanu oko 1200. godine pre nove ere.
Tim je analizirao i 132 drevna genoma iz Irana i centralne Azije, kao i 165 iz kazahstanskih i ruskih stepa koje su uporedili sa objavljenim drevnim i modernim genomima. Ovi podaci su im pomogli da rekonstruišu kada su različite populacije stigle u južnu Aziju i kako su međusobno delovale.
Između 4700. i 3000. godine pre nove ere iranski farmeri su se mešali sa lovcima-sakupljačima, starosedeocima južne Azije, što su istraživači utvrdili na osnovu DNK skeletnih ostataka iz mesta u Turkemenistanu i Iranu za koja se zna da su bila u kontaktu sa civilizacijom iz doline Inda. Ostaci 65 ljudi iz Pakistana takođe potvrđuju ovaj nalaz iako su svi oni živeli nakon pada ove civilizacije.
Tim koji predvodi Murdžani tvrdi da danas po celoj južnoj Aziji vidi to drevno mešanje iranskih farmera i južno-azijskih lovaca-sakupljača. Kako je civilizacija iz doline Inda počela da nestaje nakon 1300. godine pre nove ere, neki njeni pripadnici su odlazili na jug mešajući se sa tamošnjim starosedeocima. Tako su se formirali pripadnici populacije koja govori dravidijanskim jezikom i pripadnici niže kaste.
Istovremeno pastiri iz evroazijskih stepa odlazili su na severni deo subkontinenta i mešali se sa pripadnicama civilizacije iz doline Inda, a njihovi naslednici su danas pripadnici više kaste kao i oni koji govore indo-evropskim jezicima. Nakon nekog vremena ove već mešovite grupe počele su međusobno da se mešaju stvarajući populaciju koja danas živi u Indiji.
Murdžani da je sve ovo slično obrascu koji postoji u Evropi. Naime oko 7000. godine pre nove ere poljoprivreda se proširila na Evropu i južnu Aziju dolaskom farmera iz Irana i Anatolije koji su se mešali sa lokalnim lovcima-sakupljačima. Posle otprilike 3000. godine pre nove ere jamnajski farmeri iz centralne Azije odlazili su i na istok i na zapad, i u Evropu i južnu Aziju donoseći točak i, kako se veruje, kanabis.
Rana genetska istraživanja povezivala su njihov dolazak sa širenjem proto-indo-evropskih jezika u Evropi. Međutim, neki drugi istraživači, kao što je arheolog Kolin Renfru sa Univerziteta u Kembridžu, tvrde da su farmeri iz Anatolije bili originalni govornici ove grupe jezika. Tako on tvrdi da ovi podaci samo potvrđuju da su Jamnajci doneli indo-evropske jezike, ali ostaje pri tome da su farmeri iz Anatolije najverovatnije govorili najranijim jezikom iz te familije.