Na Javni poziv za finansiranje projekata građanskih naučnih istraživanja, 2023. godine, stiglo je 127 predloga projekata. Prijave su obuhvatile širok dijapazon tema – od zaštite životne sredine, biodiverziteta, mikrobiologije, medicine i javnog zdravlja do astronomije, psihologije, lingvistike, kulturnog nasleđa i obrazovanja, između ostalog. Za finansiranje je tada odobreno šest projekata, a više detalja o izabranim projektima mogli ste da saznate iz intervjua koje smo proteklih meseci objavljivali na našem sajtu.
Centar za promociju nauke i Ministarstvo nauke, tehnološkog razvoja i inovacija će, zbog kvaliteta pristiglih prijava i potencijalne realizacije većeg broja projekata, u prvoj polovini septembra raspisati novi Javni poziv za finansiranje projekata građanskih naučnih istraživanja.
Građanska naučna istraživanja (eng. citizen science) predstavljaju naučnoistraživački, participativni metod, kojim se javnost uključuje u proces naučnih istraživanja i omogućava građanima koji nisu naučnici u datoj oblasti da nauci aktivno doprinose koristeći svoje znanje, alate i resurse.
Ovakva naučna istraživanja pokrivaju različite discipline i teme, i uključuju učesnike različitih nivoa stručnosti. Ovaj metod pruža mogućnost za prikupljanje obimnih podataka sa širokih geografskih prostora, istraživanje složenih tema i demokratizaciju naučnog istraživanja.
Građanska naučna istraživanja su integrisana u naučne politike Evropske unije, kao i u nacionalni zakonodavstveni okvir, kroz Strategiju naučnog i tehnološkog razvoja Republike Srbije za period od 2021. do 2025. godine „Moć znanja“.
KO MOŽE DA SE PRIJAVI?
Predlozi projekata treba da sadrže konkretan plan istraživanja i aktivnosti, plan za saradnju i razmenu znanja, kao i da nedvosmisleno pokazuju na koji način će projektne aktivnosti doprineti naučnom znanju i društvu u celini.
Podnosilac prijave i koordinator projekta može biti istraživač zaposlen u naučnoistraživačkoj organizaciji koja je registrovana na području Republike Srbije.
Obavezna je saradnja istraživača i bar jednog aktera koji dolazi van naučnoistraživačke i akademske zajednice, kao i uključivanje građana u projektne aktivnosti i istraživački proces.
VODIČ ZA GRAĐANSKA NAUČNA ISTRAŽIVANJA
Centar za promociju nauke pripremio je i Vodič za građanska naučna istraživanja na 24 strane. U ovom vodiču nalazi se i više informacija o tome šta su građanska istraživanja, koje su njihove prednosti i sa kakvim se sve izazovima suočavaju, koja je uloga građana u ovom tipu istraživanja i kakvi sve nivoi učešća postoje, kao i odgovori na pitanja šta je to otvorena nauka, zašto su nam važni Ciljevi održivog razvoja i kako postaviti adekvatno istraživačko pitanje.
Pored navedenog, u vodiču je predstavljeno Deset principa građanskih naučnih istraživanja koje je utvrdila Evropska asocijacija građanskih naučnih istraživanja (ECSA), i koje mogu služiti kao dobre smernice za implementaciju projekata građanskih naučnih istraživanja.
Vodič kroz građanska naučna istraživanja možete preuzeti OVDE.