Planeta Kepler 22b, uočena na 600 svetlosnih godina od nas, prvi je svet gde, kao i na Zemlji, nije nemoguć život
Pišu: Marija Vidić i Slobodan Bubnjević
Jedno letnje popodne 1950. godine. Američke novine su prepune vesti o navodnim susretima sa NLO-om i jednako misterioznim nestancima kanti za đubre sa ulica širom SAD. Četiri naučnika u Los Alamosu, slavnoj laboratoriji u kojoj je pet godina ranije razvijena atomska bomba, kreću na ručak. To su Enriko Fermi, Edvard Teler, Herbert Jork i Emil Konopinski. Uz obrok u Fulerovom pansionu ćaskaju o vezi između NLO-a i kanti za đubre. Ali, najednom, Enriko Fermi, najstariji i najugledniji među njima, baca kašiku na sto.
Svi pogledaju u njega dok Fermi prvi put postavlja svoje čuveno pitanje: „Gde su svi oni?“
Poznato kao Fermijev paradoks, ovo pitanje, ma kako jednostavno, zasniva se na neverovatnoj činjenici da bi, s obzirom na broj zvezda u našoj galaksiji, moralo postojati bar milion civilizacija koje bi mogle da nas kontaktiraju, a da do sada nismo videli nijednu. Da li je razlog to što civilizacije prekratko traju i uvek se samounište, ili je pak nešto drugo u pitanju? I gde su zaista svi oni?
Jedno od takvih mesta mogla bi biti baš planeta Kepler 22b. Otkriće ove planete je početkom decembra, šezdeset godina od ručka u Los Alamosu, izazvalo veliko uzbuđenje među astronomima.
Svi svetski mediji preneli su da je ova planeta prva koja je vrlo slična Zemlji, što znači da je jedno od mesta gde bi „oni“ mogli biti.
Lovac na naseljiva mesta
Postojanje ove zemljolike planete otkrila je NASA pomoću svemirskog teleskopa Kepler. Ovaj vrlo snažan teleskop ima kameru čija je rezolucija neverovatnih 95 megapiksela. Njegova misija je upravo lov na zemljolike planete. Naime, pomoću Keplera NASA pokušava da pronađe planete koje oko svoje zvezde kruže u takozvanoj naseljivoj zoni.
To su planete koje su od svojih zvezda udaljene uglavnom podjednako kao Zemlja od Sunca. One u svojoj orbiti primaju sličnu količinu zračenja pa na njima nije ni pretoplo, niti suviše hladno. Smatra se da je na ovim planetama moguć život jer se u takvim uslovima na njihovoj površini može pojaviti voda – u tečnom stanju, što je osnovni preduslov za nastanak života kakav god on bio.
Kepler 22b je planeta van našeg Sunčevog sistema, udaljena oko 600 svetlosnih godina. Procenjuje se da temperatura na Kepleru 22b prosečno iznosi oko 22 stepena Celzijusa i da nije isključeno da ona zaista vrlo liči na Zemlju – da ima okeane, planine i kontinente.
No, ipak nije poznato da li je Kepler 22b stenovita, gasovita ili tečna planeta. Ona je najmanja u grupi koja se nalazi u centru „naseljive zone“. Oko 2,4 puta je veća od Zemlje i prelazi orbitu oko svog sunca za 290 dana. Keplerovo sunce je istog tipa kao i naše, samo što je malo manje i malo hladnije.
Kandidati za život
Astronomi su ovu planetu uočili još 2009. godine kada su prvi put počeli da ispituju mogućnost da na njoj postoje uslovi za život. Sada u NASA pretpostavljaju da je zbog povoljne razdaljine od sunca temperatura na Kepleru 22b odgovarajuća za život, odnosno da je – ugodna, kako se izrazio Vilijam Boraki, glavni istraživač projekta Kepler u NASA istraživačkom centru „Ejms“.
„Sreća nam se osmehnula kada smo otkrili ovu planetu“, dodao je Boraki. „Prvi tranzit snimljen je samo tri dana nakon što smo utvrdili da je kosmički brod operativno spreman. Prisustvovali smo istraživanju ključnog trećeg tranzita tokom novogodišnjih praznika 2010. godine.“
Od 54 kandidata iz „naseljive zone“ (od ukupno 1094) koji su postojali u januaru ove godine, Kepler 22b je prvi za koji je potvrđeno da je planeta. Međutim, misija Kepler toliko je napredovala poslednjih meseci da je do sada registrovano čak 2326 planeta na kojima možda postoji mogućnost za život. Od toga je čak 207 približno veličine kao Zemlja, 680 vrlo slično Zemlji (1,25 do dva puta veće), 1181 planeta je veličine Neptuna, 203 su veličine Jupitera, a 55 je veće od Jupitera.
Pošto je otkriveno ovoliko planeta koje su potencijalno pogodne za život, naučnici su čak pooštrili kriterijum za razlikovanje „ugodnih“ zemljolikih planeta od onih koje to nisu, pa ih je sada među najozbiljnijim kandidatima 48. Oni su pritom razmatrali promenu temperature tokom kruženja ovih planeta oko njihovog sunca.
Da li su možda Fermijevi vanzemaljci nastanjeni baš na Kepleru 22b ili njemu susednim planetama? Tragajući za odgovorom na čuveno pitanje, NASA planira da nastavi snimanje Keplerovom superkamerom do kraja iduće godine. Možda su baš u ovoj naseljivoj zoni u nekom trenutku živeli „oni“, inteligenti stanovnici galaksije, ili neki drugi oblik života. Drugi, možda i teži deo pitanja jeste da li su bili tamo baš pre tačno 600 godina, odnosno u trenutku kad ih mi gledamo.
Nastanjive zone
Pretpostavlja se da se u „naseljivim“ zonama nalazi više od 1000 planeta (odnosno 1094), što je jedan od rezultata misije Kepler. Ranije se mislilo da takvih planeta ima mnogo manje. Ali, utvrđeno je da su brojne i da je mnogo njih po veličini približno Zemlji, a biće dodatno ispitivane kao kandidati za nastanjivo nebesko telo.