U potpuno neočekivanom obrtu, naučnici su spojili dva zla i genetski modifikovan HIV virus počeo je da se koristi kao terapija kod pacijenata obolelih od raka
Tekst: Tijana Marković
Naučnici sa Univerziteta u Pensilvaniji koristili su genetski modifikovan HIV virus kako bi imuni sistem pacijenata obolelih od raka reprogramirali tako da sam napada bolesne ćelije.
Eksperimentalna terapija dovela je do potpunog izlečenja velićinu pacijenata koji nisu reagovali ni na kakav vid terapije do tada.
Istraživanje je uključivalo 30 pacijenata, petoro odraslih i dvadeset petoro dece. Svi su imali težak vid akutne limfocitne leukemije kod kojih su raniji pokušaji lečenja bili neuspešni i bolest se vraćala nekoliko puta.
Kod više od polovine čak ni transplantacija ćelija koštane srži, koja u takvim situacijama daje najveće šanse za život, nije pomgla. Doktori su većini prognozirali još nekoliko meseci ili tek par nedelja života.
Svetski dan borbe protiv side
U svetu se 1. decembra obeležava Svetski dan borbe protiv side. Od 1988, ovaj dan posvećen je podizanju svesti javnosti o HIV virusu i sidi, načinima prenosa i zaštite.
Lekari su iz krvi obolelih izdvajali T-ćelije, bela krvna zrnca koja štite organizam od virusa i raka, zatim filtriranu krv vraćali nazad. Kasnije su koristili modifikovan oblik HIV virusa kako bi zarazili T-ćelije i u njih ubacivali gene sposobne da prepoznaju i napadnu određenu vrstu raka. Ćelije su se potom razmnožavale i ostajale u telu pacijenata mesecima.
Modifikovani virus sadrži DNK čoveka, miša i krave, virus koji napada mrmote i jedan koji napada krave.
„Prerađene“ T-ćelije su sadržale takozvane himerne antigen receptore, proteine koji pronalaze i ubijaju ćelije raka. Hemoterapijom su uništavane nemodifikovane T-ćelije kako ne bi napadale nove, koje se ubrizgavaju u telo pacijenta. Svaka od njih je sposobna za razmnožavanje, te od jedne može nastati čak deset hiljada novih.
U narednih nekoliko nedelja pacijenti su imali povišenu temperaturu, drhtavicu, nizak krvni pritisak i slične simptome koji se javljaju i kod gripa. Te reakcije izazvane su hemiijskim jedinjenjima, citokinima, koje proizvode T-ćelije. Ovakve reakcije organizma znak su da je rak „u bekstvu“. Nakon toga, u krvi su ostale modifikovane T-ćelije, spremne za borbu u slučaju vraćanja bolesti.
Šest meseci od početka terapije 23 od 30 pecijenata su i dalje bili u životu, a čak 19 je bilo u potpunoj remisiji. Sedmoro njih je umrlo, a kod nekih se pre iznenadne smrti bolest počela povlačiti.
Neki istraživači misle da kod svih pacijenata koji dođu u stanje remisije treba izvršiti i transplantaciju ćelija koštane srži, jer je ta terapija standardna za ovaj tip leukemije. No, Karl Džun i Stefan Grap, doktori sa Univerziteta u Pensilvaniji, misle da je duga remisija znak da presađivanje možda nije neophodno. Još se nadaju da će terapija T-ćelijama zameniti onu sa ćelijama koštane srži, koja je rizična i naporna.
