Istraživači sa Univerziteta u Džordžtaunu smatraju da ljudi za učenje jezika koriste iste delove mozga kao i u mnogim drugim aktivnostima poput vožnje bicikla ili prisećanja jučerašnjeg ručka
Tekst: Jovana Nikolić
Dugo postoji teorija da ljudi govore zahvaljujući specijalizovanim jezičkim modulima koji postoje samo u mozgu ljudi, ali istraživači Medicinskog centra Univerziteta u Džordžtaunu su u svom novom istraživanju pokazali da ova teorija verovatno nije tačna. Oni su kombinovali rezultate iz 16 različitih istraživanja u kojima je učestvovalo ukupno 665 ispitanika i zaključili da se jezik uči pomoću sistema u mozgu koji se koriste i za mnoge druge stvari. Osim toga, ovi sistemi nisu karakteristični samo za čoveka, već su evolutivno dosta stariji od jezika pa ih imaju i mnoge životinje. Tako, na primer, pacovi koriste iste delove mozga kada pokušavaju da izađu iz lavirinta.
Korišćeni su podaci istraživanja u kojima su proučavane deklarativna i proceduralna memorija. Obe su vrste dugoročne memorije: deklarativna se uglavnom koristi kada svesno oživljavamo svoje sećanja, a proceduralna je aktivna dok automatski obavljamo zadatke koje smo prethodno učili ponavljajući određene radnje, kao što je vezivanje pertli, ili znatno složenije sviranje muzičkog instrumenta. Deklarativna se uglavnom odnosi na sećanja koja možemo izraziti rečima i i pomoću ove memorije, recimo, pokušavamo da se setimo koje namirnice želimo da kupimo ili šta smo radili prošlog vikenda.
Istraživači sa Univerziteta u Džordžtaunu su pokazali da su osobe koje imaju razvijenu deklarativnu memoriju dobre u učenju novih reči, dok za gramatičke sposobnosti, odnosno povezivanje reči u rečenice, važe drugačije pravilnosti. Deca u maternjem jeziku ove sposobnosti stiču slično kao što uče da voze bicikl, proceduralnim učenjem koje se zasniva na ponavljanju sve dok ne postane neka vrsta navike. Sa druge strane, kada odrasli ljudi uče strani jezik, u početnoj fazi će ovo učenje biti povezano sa deklarativnom memorijom, a kasnije sa proceduralnom.
Istraživači su uzeli u obzir različite jezike poput engleskog, finskog, japanskog i francuskog, kao i različite jezičke zadatke koji se odnose na čitanje teksta, slušanje sagovornika i pričanje. U okviru istraživanja identifikovani su i brojni geni koji imaju određene uloge u ovim vrstama memorije pa se pretpostavlja da bi mogli da imaju i značaj u učenju jezika. Ipak, u budućnosti se očekuju konkretnija i preciznija objašnjenja genetske i biološke osnove jezika, kao i da ovi rezultati pomognu da se poboljša učenje jezika, kako kod onih koji žele da nauče strani jezik tako i kod dece koja imaju teškoće u učenju maternjeg jezika.