Grupa naučnika zaplovila je nemačkim istraživačkim ledolomcem Polarstern-om ka Antarktiku u želji da ispita ekosistem ogromnog dela okeana koji je preko 100.000 godina bio u potpunom mraku, prekriven ledom
Foto: Wikipedia
Tekst: Anđela Mrđa
Nakon što se u julu 2017. godine ogroman ledeni breg odlomio od ledenog grebena Larsen C-a, istočno od najsevernijeg dela Antarktika, otkriven je deo okeana veličine savezne države SAD-a Delaver, koji je preko 100.000 godina bio u potpunom mraku, prekriven ledom.
Naučnici veruju da novootkriveno okeansko dno možda nosi odgovore na neka od važnih pitanja evolucije, mobilnosti morskog sveta kao i njegovog odgovora na klimatske promene.
Četrdesetpetočlani internacionalni tim naučnika, predvođen istraživačem dr Borisom Doršelom, zaplovio je tako krajem februara iz Punta Arenas u Čileu ka Antarktiku, želeći da prvi put ispita jednu od najudaljenijih belih tačaka na planeti, tako dugo skrivenu pod ledom.
Istraživače je prvenstveno zanimalo da ispitaju šta se dešava sa ekosistemom nakon ovako drastičnih i iznenadnih promena, ali i da izuče vrste čijem je napretku pogodovao dotadašnji način življenja.
Sa istim ciljem otplovio je prošle godine britanski istraživači brod James Clark Ross. Međutim, ova ekspedicija propala je ubrzo nakon što im se na putu preprečio led debljine 5 metara, zbog čega se kapetan odlučio na povratak.
Vođa ove neuspele ekspedicije, morski biolog, Ketrin Lins, sa Univerziteta u Kembridžu, izjavila je za časopis Nature da je njen tim u tom trenutku bio veoma blizu i da je odluka da se vrate bila poražavajuća.
Premda Lins ove godine nije u prilici da im se pridruži, članovi njenog tima su ponovo na brodu, ovaj put na nemačkom ledolomcu Polarstern-u, a komad leda veličine 5.800 kvadratnih kilometara otplovio je u pravcu severa oko 200 kilometara u odnosu na trenutak otcepljenja. Iako sa kopna, dr Lins svakodnevno potpomaže novu ekspediciju izučavajući neumorno karte leda u moru i „krčeći“ put istraživača.
Prema skorašnjim procenama, led koji je onemogućio prvi pokušaj, polako napušta vode Vedelovog mora koje se prostire uz obalu Antarktika, te se uslovi čine povoljnijim u odnosu na prošlogodišnje.
Neposredno pre isplovljavanja dr Doršel je izjavio za časopis Nature da je tim spreman na neprestani rad kako bi prikupio što više podataka o novootkrivenom morskom dnu. Pored standardnih alata za uzimanja uzoraka vode naučnici će ovom prilikom koristiti i malo vozilo na daljinsko upravljanje za podvodna istraživanja i poseban sistem za optička i akustična ispitivanja morskog dna i živog sveta koji ga nastanjuje.
Naučnici veruju da je morsko dno naseljeno i da postoji čitav ekosistem koji se razvijao pod ledom kao i to da bi se on mogao znatno promeniti u narednih nekoliko godina ukoliko dođe do kolonizacije novih vrsta.
Uzorci sakupljeni iz netaknutog mora, na koje komercijalni ribolov i bilo koja druga ljudska aktivnost nisu imali nikakvog uticaja, predstavljaju neprocenjiv resurs za istraživače biodiverziteta.
Ovakvo istraživanje može pružiti dragocen uvid i dati odgovore na pitanja o tome kako se razvijaju morske zajednice i koliko brzo nove vrste kolonizuju područja koja su ranije bila pokrivena ledom.
Bilo kakve promene u strukturi vrsta ili lancu ishrane nakon nestanka leda mogu rasvetliti sudbinu polarnih ekosistema u eri globalnih klimatskih pomena i zagrevanja. Stoga je ovo jedinstvena prilika da saznamo koliko je morski svet otporan ili pak ugrožen brzim promenama životne sredine, zaključuje dr Lins.