Predavanje astrofizičara dr Darka Donevskog u Naučnom klubu
U petak, 24. maja, posetioci Naučnog kluba Centra za promociju nauke bili su u prilici da zakorače u svet evolucije najdaljih galaksija u svemiru. Dr Darko Donevski, astrofizičar iz Centra za kosmologiju Univerziteta u Trstu (SISSA), koji je nedavno sa međunarodnim timom istraživača pronašao najdalje mlado protojato galaksija dosad otkriveno, održao je u Naučnom klubu Beograd predavanje „Gde se kriju prve galaksije u svemiru?“
Poznati astrofizičar govorio je o jednoj od najdinamičnijih naučnih oblasti današnjice, evoluciji galaksija. Početkom 20. veka astronomi su smatrali da je Mlečni put jedina galaksija u čitavom univerzumu. Međutim, početak 21. veka doneo je neverovatan napredak u usavršavanju kako zemaljskih tako i svemirskih teleskopa, i omogućio detekciju više od 120 miliona galaksija. S obzirom na to da je životni vek jedne galaksije mnogo duži nego postojanje čitavog čovečanstva, astrofizičari su razvili posebne metode kojima pokušavaju da rekonstruišu kako i gde se formiraju galaksije u svemiru, na koji način evoluiraju i kakva je njihova veza sa tamnom materijom.
Velika naučna pitanja na koja mnogi svetski timovi istraživača pokušavaju da daju odgovor su: šta nam otkrića najudaljenijih galaksija govore o uslovima koji su vladali u ranom svemiru? Da li galaksije provode svoj život same ili u grupama? Kako galaksije menjaju svoj oblik? Donevski se u svom predavanju osvrnuo i na to šta nas očekuje u narednim godinama – lansiranje dosad najvećeg svemirskog teleskopa – istakavši kako danas, kombinacijom najvećih teleskopa i kompjuterskih simulacija, otkrivamo prirodu prvih galaksija rođenih u vreme kada je svemir bio veoma mlad.
Darko Donevski je stipendista italijanske vlade u oblasti kosmologije, u okviru projekta „Prašina u ranom svemiru“. Doktorirao je 2018. na Univerzitetu Eks-Marsej, u Francuskoj, sa temom „Evolucija dalekih galaksija“. Kao stipendista boravio je na institutima u Lajdenu (Holandija) i Tuluzu (Francuska). Osnovne studije završio je na Univerzitetu u Novom Sadu. Stalni je saradnik časopisa Elementi.