Nova istraživanja dokazala da se kod starijih ljudi nove nervne ćelije stvaraju u istoj meri kao i kod mladih
Tekst: Anđela Mrđa
Dugo se verovalo da se nervne ćelije obnavljaju samo kod dece i mladih i da nakon adolescencije ova njihova sposobnost prestaje. Međutim, najnovija istraživanja, objavljena aprila ove godine u naučnom časopisu Cell Stem Cell, opovrgla su tu tvrdnju i dokazala da se kod starijih ljudi nove nervne ćelije stvaraju u istoj meri kao i kod mlađih. Ovo otkriće moglo bi dalje da posluži kao osnov za pronalaženje leka protiv raznih bolesti, među koje spada i Alchajmerova.
Pored ovoga, tim istraživača je zahvaljujući snimcima uvideo da je i obim hipokampusa (deo mozga zadužen za učenje, emocije i pamćenje) iste veličine kod obe grupe ispitanika. Iz svega toga sledi da stariji ljudi imaju daleko veće sposobnosti učenja novog, pamćenja i upravljanja svojim osećanjima nego što se to obično misli. Pa ipak, ove funkcije s godinama svakako opadaju, ali ne usled neobnavljanja nervnih ćelija, već zbog slabijeg protoka krvi u mozgu i manjeg broja novih nervnih veza koje ćelije grade u hipokampusu.
Obavljeno istraživanje specifično je po tome što su naučnici prvi put radili autopsiju hipokampusa 28 pacijenata svega nekoliko sati nakon smrti. Ovako brza reakcija omogućila im je da steknu detaljan uvid u zatečeno stanje krvnih sudova u mozgu i novoformirane nervne ćelije. Ispitanici su bili muškarci i žene između 14 i 79 godina. Naučnici su naglasili da su u pitanju bile zdrave osobe čija je smrt usledila iznenada kao i to da prethodno nisu patili od depresije ili uzimali bilo kakve antidepresive koji bi uticali na smanjenje stvaranja novih ćelija.
Tako su istraživači sa Univerziteta Kolumbija i doktori sa Instituta za psihijatriju iz Njujorka imali prilično reprezentativne uzorke na osnovu kojih su sa sigurnošću mogli da zaključe da čak i kod najstarijih osoba progenitorske ćelije stvaraju na hiljade novih nervnih ćelija s obzirom na to da je kod svih pacijenata pronađen približan broj obnovljenih neurona.
Ranija istraživanja utvrdila su da kod glodara i nekih primata sposobnost nervnih ćelija da se regenerišu tokom godina opada uz istovremeno slabljenje dela hipokampusa zaduženog za formiranje novih epizodičnih sećanja. Tako se dugo verovalo da isto važi i za ljude, a česta osetljivost i zaboravnost starijih osoba neprestano je potvrđivala ovu pretpostavku koja je tek ove godine ispitana direktno na mozgu ljudi, i opovrgnuta.
Vođa tima naučnika Maura Boldrini sa Univerziteta u Kolumbiji saopštila je za „Gardijan“ da kod ljudi, za razliku od ostalih primata, proces obnavljanja nervnih ćelija ne može biti prekinut s obzirom na složenost njihovih emocija i kognitivnih funkcija koje obavljaju tokom čitavog života.
Premda izvestan broj naučnika sumnja u tačnost rezultata istraživanja i naglašava da po sredi ne može biti jednaka sposobnost mozga da proizvodi nove neurone u starosti, naučnici planiraju da prodube istraživanje i ispitaju uticaje različitih hormona i međućelijskih veza na deobu, sazrevanje i opstanak nervnih ćelija u nadi da će im odgovori na ta pitanja pomoći u pronalaženju lekova za razna neizlečiva psihička oboljenja.