Grupa istraživača sa Holandskog instituta za istraživanje raka u Amsterdamu pronašla je gen koji je odgovoran za pojavu raka dojke, ali je zaslužan i za otpornost tumora dojke na terapiju
Tekst: Katarina Stekić
Grupa istraživača predvođena Gerjonom Ikinkom sa Holandskog instituta za istraživanje raka u Amsterdamu pronašla je gen koji je odgovoran za pojavu raka dojke. Njegovo ime je IRS4 gen, koji je, pored kancera, zaslužan i za otpornost tumora dojke na terapiju.
IRS porodica gena je već ranije dovođena u vezu sa kancerom. Ovi geni kodiraju IRS proteine koji imaju ulogu transmitera u pokretanju fosforilacije, procesa tokom kojeg se molekulima proteina dodaje fosfatna grupa. Ovaj lanac je kod kancera poremećen, zbog čega dolazi do stalnog umnožavanja ćelija. Za IRS1 i IRS2 se već znalo da imaju kancerogene potencijale, dok je IRS3 kod ljudi pseudogen (ne kodira nijedan protein).
Za razliku od njih, dugo se nije znalo za IRS4 kod ljudi, sve dok nije otkriven u embrionskoj liniji ljudskog bubrega, gde se ispostavilo da ometa insulinski odgovor. Ikink i saradnici su želeli da ispitaju da li je IRS4 zaslužan za pokretanje fosforilišućeg lanca raka dojke, kao i da li je zaslužan za otpornost organizma na HER2 terapiju, jednu od najrasprostranjenijih terapija za ovu opaku bolest.
Ispostavilo se da od cele IRS porodice gena jedino IRS4 nije sveprisutan gen u tkivu sisara, što ga čini specifičnim onkogenom, drugačijim od ostatka IRS gena. Da bi proverili ovaj potencijal, istraživači su izlagali kolonije epitelnih ćelija aktivaciji IRS4. Sama ekspresija IRS4 dovela je do stvaranja nezavisne kolonije ćelija. Kasnijim in vivo testovima na miševima potvrđeni su kancerogeni potencijali IRS4.
Od 157 uzoraka metastaziranog raka dojke šest odsto je pokazalo povišenu aktivaciju IRS4, a ovi uzorci su pokazali i veću stopu srmtnosti. Od 18 uzoraka obogaćenih HER2 proteionom, dva su bila pozitivno povezana sa prisustvom IRS4 gena.
Da bi otkrili da li je IRS4 krivac za neuspeh HER2 terapije, Ikink i njegov tim su ispitali njegovu ulogu u važnoj međućelijskoj putanji zvanoj PI3K/AKT, zbog toga što hiperaktivacijom ove putanje dolazi do stvaranja raka dojke. Rezultati su bili pozitivni: IRS4, kroz svoj uticaj na ovu putanju, povećava otpornost kancera na HER2 terapiju.
Rezultati do kojih je došao holandski tim imaju izvesne terapijske implikacije. Istraživači navode da Trastuzumab i Lapatinib, lekovi koji se koriste u terapiji, deluju značajno jače kada se kombinuju sa inhibitorom IRS4 gena. IRS4 se pokazao kao dobar biomarker otpornosti na HER2 terapiju raka dojke, a istraživači predlažu da bi mogao da bude i od šire kliničke važnosti kao biomarker ostalih kancera.